Баланын тилин таап, талантын ачкан Океев. "Көк серектеги" таберик сүрөт

Жазылуу
Sputnik Кыргызстан маалымат агенттиги архивде сакталып жаткан сейрек сүрөттөрдү жарыялап, тарыхын баяндайт.

Карышкырдын бөлтүрүгү менен отурган СССРдин эл артисти Төлөмүш Океев менен он жаштагы кичинекей актер Камбар Валиевдин сүрөтү 1973-жылы Казакстанда тартылган.

Ал жылы кыргыз режиссеру "Казакфильмдин" чакыруусу менен белгилүү жазуучу Мухтар Ауэзовдун чыгармасы боюнча "Көк серек" көркөм тасмасын тартууга киришкен. Сценарийин Андрей Кончаловский менен Эдуард Тропинин жазса, Кадыржан Кыдыралиев оператор болгон.

Аталган эмгекте кинофотограф болуп эмгектенген Александр Федоров ошол учурду мындайча эскерет.

"Төлөмүш менен кичинекей Камбардын колундагы карышкырдын баласы. Негизи кинодо жан-жаныбар, кичинекей балдар менен иштөө кыйын жана кооптуу. "Көк серекте" да ошондой болгон. Ал кезде карышкыр, ак илбирс тартыла турчу тасмаларга сөзсүз тиешелүү адистер чакыртылчу. Алар атайын тосмолорду орнотуп, колго көндүрүлгөн жырткычтар менен машыгууларын өткөрчү, муну менен бирге киночуларды коштоп жүрчү", — деди Федоров.

"Көк серек" фильми ээн талаада, чөлдө, тоодо оор шартта тартылган. Киночулар Казакстандын Иле өрөөнүндө, Кыргызстандын Ысык-Көл облусунда иштеген. Карышкырларды камерага түшүрүү үчүн кинематографисттер аңчыларды жардамга чакырып, коопсуздук үчүн Океевдин да курал көтөрүп жүргөн учурлары болгон.

Ал эми казакстандык актер Камбар Валиев көзү тирүү кезинде журналисттерге берген маектеринин биринде ошол учурду мындайча сүрөттөгөн.

Советский фильм Толомуша Океева Поклонись огню (Уркуя) - Sputnik Кыргызстан, 1920, 07.07.2021
27 жаштагы Таттыбүбү... "Отко таазим" тасмасындагы таберик сүрөт
"Курмаштын кийимин кийип алып алмаштырбай жүрө берчүмүн. Режиссер мени ролдогу образыма ошентип жакындашсын деп койчу экен. Кийиз үйдө жашап, тегеректеги балдар менен ойноп жүрчүбүз. Кээде киночулар үй-бүлөсүнө, жакындарына бир нече жумага кетип калышчу. Мен, карышкырды караган бир-эки адис, анан эки-үч адам болуп тасма тартуу аянтчасында калып калчубуз. Кайра тартуу иштери башталганда бир эпизодду эле 14-15 жолу тартышчу. Айрым учурда таң эрте турасың, чарчап каласың же уйкуң келип тартылгың келбей калат. Ошондо Төлөмүш Океев мага "сен чоң жигитсиң, өнөрүң бар. Канчалаган баланын ичинен сени тандап алганбыз. Бул сенин биринчи эмес, экинчи тартылып жаткан тасмаң. Көп жыл өткөндөн кийин өзүңдү көрөсүң, сен бизди уят кылба" дечү. Ошондо мен өзүмдү чоң адам сезип калчумун. Кинодо Сүймөнкул Чокморовдун бөлтүрүктөрдү өлтүргөн эпизоду бар. Анда мен ыйлашым керек болчу. Режиссер менин көзүмөн жаш агызыш үчүн "ата-энеңди сагындыңбы, айылга кеткиң келип жатабы" деп түрдүү суроолорду берип мени ызалантчу", — деп эскерген Валиев.

Камбар Валиев, Сүймөнкул Чокморов, Алиман Жангорозова, Каргамбай Сатаев, Нуржуман Ихтымбаев, Мухамедкали Таванов катышкан тасма кийин советтик мыкты 100 фильмдин катарына кирип, кино сынчылардын сунушу менен "Оскар" сыйлыгына да көргөзүлгөн.

"Көк серек" көркөм тасмасындагы кызыктуу ирмемдерди Sputnik Кыргызстан агенттигинен көрүүгө болот.

Жаңылыктар түрмөгү
0