БИШКЕК, 11-июл. — Sputnik. Аптаптуу ысык, нөшөрлөп жааган жамгырдан улам өлкө аймактарында суунун агымы көтөрүлүп, жер-жерлерди сел каптоодо. ӨКМдин маалыматына ылайык, аталган жаратылыш кырсыгы Ош жана Нарын облусунда көп катталган.

Ош облусу

Араван району. 8-9-июль күндөрү катуу ысыктан улам тоодогу мөңгүлөр ээрип суунун көлөмү көбөйгөн. Натыйжада сел жүрүп, Араван районунун Кичик-Алай айылынын Торпу участкасында үч турак-жайды авариялык абалга алып келген. Мындан сырткары, сегиз турак үйдүн короосуна кирип 400 түк чөптү, бир кампаны агызып кетип, эгилген эгиндерди жараксыз абалга алып келген. Ошондой эле Нива жана Жигули жеңил унаасын, ГАЗ-53 жана ЗИЛ жүк ташуучу унааларын жарактан чыгарган.

Ушул эле Кичик-Алай айылынын Кызыл-Шоро участкасында сел алты турак-жайдын айланасына кирип эки мал сарайды, бир турак-үйдүн ичине кирип ашканасын жараксыз кылып койгон.

Ноокат районунда селдин кесепетинен ички чарбалык көпүрө жараксыз абалда калган.

Чоң-Алай району. Кашка-Суу айыл аймагында 2017-жылдын 10-июль күнү саат 10.30дар чамасында катуу жааган жаандын кесепетинен сел жүрүп, Ачы-Суу айылынын ичиндеги ички чарбалык жолду суу каптаган.

Жекенди айыл аймагында 9-июль күнү саат 18.30дар чамасында катуу жааган жаандын кесепетинен колоттордон топтолуп түшкөн селдин кесепетинен Шибе айылындагы Бай-Тейит участкасында 2,5 чакырым ички чарбалык жолду жана 27 гектар үлүш жер аянттарын алып кетүү коркунучу жаралган.

Нарын облусу

Жумгал районунун Куйручук айыл аймагында 9-июль күнү саат 16.40тар чамасында катуу жааган жамгырдын кесепетинен колоттордон агып түшкөн суулар Сары-Байтал жана Шилбили участкаларындагы айдоо аянттарына айыл чарба өсүмдүктөрүн жана көп жылдык чөптөрүн каптаган. Ошондой эле аталган райондун Кызыл-Коргон айылында да сел агымы пайда болуп, Жалгыз-Тал сайынан суу ашып, жети турак үйдүн короосуна кирген.

Ак-Талаа районунун Ак-Чий айыл аймагында 10-июль күнү саат 02:40 чамасында нөшөрлүү жааган жамгырдын кесепетинен сел жүрүп, натыйжада Баетов-Кош-Дөбө унаа жолунун 6-чакырымында сел өткөрүүчү көпүрө шакекчесине батпай, унаа жолго зыян келтирген. Ошондой эле 13 турак-жайдын короосуна, тогуз турак-үйдүн жер төлөөсүнө суу кирген. Ушул эле райондун Байгөнчөк айылында сел жүрүп, эки турак жайдын короолоруна суу кирген.

Маалым болгондой жаратылыш кырсыгы катталган аймактарга ӨКМ кызматкерлери жана атайын унаалар барып иштеген.

Бүгүн Генштабдын маалымат кызматы бул ведомствонун кайра өзгөрүшү боюнча кабарды Sputnik агенттигине тастыктаган.

Мекеменин Facebook баракчасында "Жарандар министрликти түзүүгө кандай карайт?" деген сурамжылоо жүргүзүлгөн. Андагы пикирлерге таянсак, оюн калтыргандардын көбү бул идеяны колдогон.

Эске салсак, Коргоо министрлиги 2014-жылы жоюлуп, КРдин Куралдуу күчтөрүнүн бардыгы Генералдык штабдын карамагына өткөн. Министрлик өкмөткө, штаб мамлекет жетекчисине баш ийерин белгилей кетели.

КРдин Куралдуу күчтөрүнүн Генералдык штабы — аскердик башкаруунун борбордук органы. Өлкөнүн куралдуу күчтөрүн жана башка аскердик түзүмдөрдү жетектеп, аларды даярдоо менен алектенет.

Бул эки органдын аталышына жараша министр же начальник башкарса, КРдин Куралдуу күчтөрүнүн башкы командачысы кандай гана өзгөрүү болбосун Баш мыйзам боюнча президент болот.

Sputnik Кыргызстан агенттиги аскер тармагында жогоруда белгиленгендей, күтүлүп жаткан өзгөрүү боюнча эксперттердин пикирин укту.

Алымкожоев: экөөнүн тең артыкчылыгы бар, бирок кийин Генштабга кайтабыз

Генералдык штабдын биринчи начальниги, запастагы генерал-майор Асанбек Алымкожоев КМШ мамлекеттеринин бардыгында жана Кытайда куралдуу күчтөр Коргоо министрлигине гана баш ийе турганын, бул жагдай Кыргызстанга аталган өлкөлөр менен кызматташууга таасирин тийгизип жатканын белгиледи.

"Мурдагы Советтер Союзунун Коргоо министрликтери аскердик-техникалык жактан өз ара кызматташат. Кыргызстандыкы Генералдык штаб деп аталганы үчүн иштешүүдө кыйынчылыктар жаралып жатканы айтылат. Себеби айрым мамлекеттерде Генштаб Коргоо министрлигине баш ийип, өзгөчө кырдаалдарды жөнгө сала турган орган катары иш алып барат. Биздикилер ушул максатта, тагыраагы, карым-катнаш үчүн министрлик рангына ээ болууга аракет кылып жаткан болушу мүмкүн", — деди Алымкожоев.

Ал Генералдык штабды Кыргызстан өзү ойлоп таппаганын, армиясы чоң батыш өлкөлөр ушундай аталышты алып жүрөрүн белгиледи. Ошондой эле анын министрликтен артыкчылыктары дагы бар экенин айтат.

"Убагында Генштаб бардык күч структуралары бир колдо болсун деген максатта түзүлгөн. НАТО өлкөлөрүнүн куралдуу күчтөрү Генералдык штабдын башкаруусунда. Мындай орган аскерлердин күжүрмөн даярдыгына өзгөчө көңүл бурат. Негизи, Коргоо министрлиги бюджет саясатын чечет. Бизде да Генштаб жоокерлерди даярдоо менен көбүрөөк алектенип, акча каражатын Коргоо иштери боюнча комитет караштырчу. Менимче, азыркы жол менен кете бергенибиз туура болмок. Бирок кандай болгон күндө да азыркы бийликтин чечимин сыйлайбыз", — деди генерал.

Алымкожоев Кыргызстандын Куралдуу күчтөрү 5-10 жылдан кийин кайра Генералдык штабга кайтууну ойлонушу мүмкүндүгүн кошумчалады.

Бейшенов: Коргоо министрлигинин жоюлушуна каршы чыкканбыз

КРдин мурдагы коргоо министринин экс-орун басары Мурат Бейшенов 2014-жылы Генералдык штабга өтөбүз деген демилге көтөрүлгөндө Коопсуздук кеңешине эксперт катары чакырылган экен. Ал ошондо эле кээ бир кесиптештери буга каршы чыкканын айтат.

"Генералдык штаб конституциялык орган эмес, начальниги өкмөттүн мүчөсү эмес. Чоң мамлекет эмеспиз, армиябыз эбегейсиз болбогондон кийин штабдын эмне кереги бар дегенбиз. Бийлик ондогон миллион сом каражатты кетирип түзүмдү бул органга өткөргөн. Алты жыл болду, эмне өзгөрдү? Эми кайра Коргоо министрлиги болот деп жатат. Ички жана эл аралык документтерди алмаштырууга кайрадан ондогон миллион каражат кетет, бул чоң убаракерчилик да", — деди Бейшенов.

Ал убагында Коргоо министрлигин жоюп, Куралдуу күчтөрдү Генштабга өткөргөндөр жоопко тартылышы керек деген оюн кошумчалады.

Чотбаев: мурдагыдай эле Коргоо министрлиги болушу керек

Улуттук гвардиянын мурдагы генералы, афган согушунун ардагери, генерал-полковник Абдыгул Чотбаев Коргоо министрлиги менен Генералдык штабдын ишинде көп деле айырмачылык жоктугун, кеп аларды ким жетектей турганында болуп жатканын айтты.

"Менимче, мурдагыдай эле Коргоо министрлиги болушу керек. Коңшу мамлекеттердин ичинен бизде эле Генштаб болгондуктан алардын жанында толук кандуу орган боло албай жатабыз. Биздики АКШ менен Түркиянын Генералдык штабынын чала варианты болуп калган", — деди генерал-подполковник.

Чотбаев Коргоо министрлигин жоюуга запастагы генералдар башында эле каршы болгонун белгиледи.