БИШКЕК, 13-дек. — Sputnik. Чет жактан бакыт издеп кеткен кыргызстандыктардын басымдуу бөлүгү Россиянын аймактарын байырлашат. Алар негизинен тейлөө, курулуш кызматтары жана базарларда соода-сатык менен алектенишет. Улуттук банктын билдирүүсүнө ылайык үстүбүздөгү жылдын 10 айында мигранттардын Кыргызстанга которгон акчасы эки миллиард (2, 084) доллардан ашты. Бул каражаттын дээрлик 90 пайызы Россиядан жиберилген.

Анткен менен бөтөн жерде иштеп жүрүп шылуундардын тузагына илинген мекендештердин да саны арбын. Sputnik Кыргызстан агенттигине Миграция кызматынын Россиядагы өкүлчүлүгүнүн кызматкери Доорбек Абдразаков Россияда иштеген кыргыздар кандай учурларда алдамчылыкка дуушар болорун айтып берди.

© Фото / Жумалиев Нургазы

Миграция кызматынын Россиядагы өкүлчүлүгүнүн кызматкери Доорбек Абдразаков

Кыргыз мигранттары бир жылда 97 миллион рублга алданды

Биздин өкүлчүлүккө бир жылдын ичинде жардам сурап 7000дей кыргызстандык кайрылды. Ал эми арыз жазгандардын саны 600гө жетет. Эң эле өкүнүчтүүсү — алардын 95 пайызы эмгек келишими жок иштеп жүргөн. Каржылык жактан алганда 97 миллион рубль акчаны өндүрүп берүүгө арыз түшүп, анын 37 миллионун алып бердик. Калганын да тактоо иштери жүрүп жатат. Белгилей кетсек, миграция кызматынын өкүлчүлүгүндө учурда кыргыз жарандары үчүн 2400 вакансия бар. Өкүлчүлүк аркылуу да жумушка орношууга болот. Мекендештерибиз жаңы келгенде ар кандай шылуундарга алданып калышы мүмкүн. Кыргыздарды кыргыздар эле алдап кетиши мүмкүн. Кыргызстандан келип алдамчылыкты негизги жумушуна айландыргандар дагы бар.

Куураган курулушчу

Россияга биринчи баргандардын көбү туруктуу жумуш тапканга чейин курулуш иштеринде убактылуу иштеп келишет. Анткени ал жакта көбүнчө документ талап кылына бербейт. Бирок башында көп сумма сунушталганы менен иш бүткөндө анын жарымын эле алып калышат. Бул жакта бирөөнү эле эмес, 30-40 адамды тобу менен иштетип маянасын бербей койгон учурлар кездешет. Кечээ эле барып келдим, Кыргызстандын 24 жараны турак жайдын курулушун 1,7 миллион рублга макулдашып, бүткөндөн кийин 900 миң гана алып калышкан. Ишкана ээлери жасалган ишинен кемчиликтерди таап, аны түзөтүп бересиңер деп калган акчасын бербей жатыптыр. Биз барып сүйлөшкөндөн кийин курулушчулар үч күндүн ичинде оңдоп, компания акчасын толук төлөп бермей болду. Мындан сырткары, кыргыз эле балдар бригадир болуп 20-30 жигитти иштетет да аягында аларга төлөнгөн акчаны алып качып кеткен учурлар көп кездешет.

Акча жеген ортомчу

Аутсорсинг жана клинингдик компанияларга "жем" болгон мигранттар четтен чыгат. Андай компаниялар мамлекеттик ишканалар менен келишим түзүп жумушчуларды таап беришет. Мындай жол менен жумушка орношкондор маянасын ошол ортомчу компаниялардан алышат. Мындан улам жумушчулардын маянасына берилген каражаттын 40-50 пайызын ал компания кымырып алат. Ушундай ортомчулардын айынан айлык акысын айлап ала албай зарыгып жүргөндөр толтура.

Документ жасамыш эткен шылуундар

Мигранттардын арасында жашап жаткан үйүнө каттоого туруп, өзү иштеген ишкана менен эмгек келишимин түзгөндөр өтө эле аз. Алар ортомчулар аркылуу башка бир жакка каттоого туруп, дагы башка ишкана менен эмгек келишимин түзүшөт дагы ортомчуга 5000 сомдон төлөшөт. Бул жерде батир ээлери менен жумуш берүүчүлөрдүн да кызыкчылыгы бар. Анткени мындай нерсе мамлекетке салык төлөөдөн куткарат. Бирок мигранттын жумушунан маселе жаралса анын укугун коргоо кыйынга туруп калат. Байыл жайында эле 500 кыргыз бир мекендешине алданып калыптыр. Алардын паспортун каттоого коюп берем деп макулдашып, акчасын алгандан кийин качып кеткен. Ар биринен 3000 рублдан алганда дагы 1,5 миллион болуп жатпайбы?! Жабыркагандар ИИМдин өкүлчүлүгөнө кайрылышкан.

Россиянын жарандарын сызга отургузуп качкандар

Эгер туугандары же тааныштарынын россиялык паспорту болсо аны көп жерден пайдаланышат. "Ай сайын өзүм төлөп турам" деп ал кишинин атынан насыяга турмуш-тиричилик техникаларын жана автоунаа алышат. Ушундан пайдаланып анын башына балээ үйүп кеткендер да бар. Машина алдыргандан кийин Кыргызстанга айдап барып сатып жиберген учурлар кездешет.

Жарнамада айтылган жыргал жашоого ишенүү — жаңылыштык

Базардагы радио түйүн, жарнамалар аркылуу тамак-ашы, жатаканасы бекер, маянасы жогору деп чет өлкөгө чакыргандарга толук ишене бербеш керек. Анда айтылган ар бир сөзгө ишенип сапарга чыгуу — чоң жаңылыштык. Мындай иштер менен алектенгендерди укук коргоо органдары тыкыр көзөмөлгө алса болмок. Алардын ким экенин, лицензиясы бар-жогун карап каттоого алыш керек. Ушундай жол менен келип укуктары тебеленген фактылар катталууда. Былтыр "LG заводуна 40тай адамды алып келип паспортторун бербей иштетип жатат" деп кайрылышкан. Биздин өкүлчүлүк аркылуу эмгек акыларын алып башка жумуштарга орношушкан. Быйыл дагы Ош базарындагы жарнама аркылуу 11 кыз-келин Москва облусунун Можайский районунда пальто тиккен цехке иштегени келген экен. Үч кабаттуу үйдөн чыкпай жашап иштеп жүрүшүптүр. Кийинчерээк иш оор болгондуктан кетебиз десе айлыгын бербей койгон. Баарынын акчасы 500 миң рубль болот экен, барып алып бергенбиз.

БИШКЕК, 23-янв. — Sputnik. Россиянын айрым шаарларында макулдашылбаган каршылык акциялары болуп өттү. Төмөндө окуянын урунттуу учурларын сунуштайбыз.

РИА Новости кабарлаганына караганда, Москвадагы Пушкинский аянтына чыккан митингчилер полицияны көздөй желим бөтөлкөлөрдү ыргытышкан. Укук коргоочулар аларды сүрүп чыгарууга аракет жасашты. Митингчилер ак сыр куюлган банканы ыргытып, ал тартип сакчыларына барып тийген.

Саламаттык сактоо департаменти "Социалдык мониторинг" тиркемесиндеги маалымат боюнча Пушкинский аянтындагы акцияда COVID-19 жуктурган 19 адам жүргөнүн кабарлаган.

Москвадагы макулдашылбаган акциянын айынан жол тыгын жаралганын Транспорт департаменти билдирди. Шаардык метрополитен митинг болуп жаткан аймактан 2,6 миң адам метро менен кеткенин кабарлаган. Аянттан 15 киши кармалып, кээ бирлери кайра коё берилген.

Москвадагы макулдашылбаган митинг учурунда полициянын 39 кызматкери жабыркаганын РИА Новостиге укук коргоо органдарындагы маалымат булагы билдирди. Кийинчерээк РФтин Тергөө комитети полицейлерге карата зомбулук фактысы боюнча тергөөгө чейинки текшерүүлөр жүрүп жатканын маалымдады

Екатеринбургда болсо полиция кызматкерлери үн күчөткүчтөр менен акция макулдашылбаганын эскертип, элди тарап кетүүгө чакырышкан. Бирок топтошкон адамдар тартип сакчыларын көздөй кар жана түтүн чыгарган каражаттарды ыргыта баштаганда аларды сүрүп чыгарууга аракет жасашты. Кийин 14 киши кармалганы маалым болду.

Иркутскиде болсо 2,5 миңге жакын адам макулдашылбаган акцияга чыкканын шаардык администрациядан билдиришкен.

Владивостокто бийлик өкүлүнө карата зомбулук көрсөтүү фактысы боюнча эки кылмыш иши козголду. Ыкчам-издөө аракеттеринин негизинде ОМОНдун кызматкерине күч колдонгон адам табылган. Ал 28 жаштагы Владивостоктун жашоочусу экени аныкталды.

Мурманскинин борбордук аянтындагы макулдашылбаган акцияга 550гө жакын адам чыккан. Алар бир аз туруп эле тынч тарап кеткен.

АКШ элчилигинин маалыматы жана Россия ТИМинин реакциясы

Жума күнү АКШнын Россиядагы элчилиги 23-январда өтө турган макулдашылбаган акциялардын убактысын жана даректеринин тизмесин жарыялап, америкалыктарды ал жактарга барбоого чакырган. РФтин Тышкы иштер мининстрлиги мындай аракеттер Россиянын ички ишине кийлигишүү катары бааланарын айтты.

РФ ТИМинин өкүлү Мария Захарова америкалык кесиптештери Смоленск аянтында (Анда Россия ТИМинин имараты жайгашкан) жасаган ишине түшүндүрмө бериши керек болорун белгиледи.

Бийликтин эскертүүсү

Россиянын Ички иштер министрлиги менен Башкы прокуратурасы 23-январдагы макулдашылбаган митингдин уюштуруучулары жана катышуучулары жоопко тартыларын бир нече ирет эскерткен. Иш-чара провокация катары бааланары белгиленген. Муну менен катар Башкы прокуратура интернетке тарап жаткан митингге катышуу чакырыктарын өчүрүү талабын койду (буга мыйзам менен дагы тыюу салынган). РФ президентинин маалымат катчысы Дмитрий Песков акцияга провокаторлор чакырып жатканын билдирип, алардын максаты баарына белгилүү экенин белгиледи.

Өзгөчө көңүл окуучуларга бөлүндү. Ата-энелерге балдарын акциядан "калкалоо" сунушталды.