ЖКнын шайлоо мыйзамдарына өзгөртүү киргизүү боюнча жыйыны. Онлайн-репортаж

Жогорку Кеңештин депутаттары бүгүнкү жыйында президенттик шайлоонун күнүн бекитишкен жок.

Аталган маселе бүгүнкү жыйындын күн тартибине киргизилген болчу. Бирок башка маселелер каралып бүткөнгө чейин эл өкүлдөрү залдан чыгып кетишти. Жада калса төрага Канат Исаев, вице-спикер Мирлан Бакиров дагы ордун таштап кеткен. Мындан улам биринчи вице-спикер Аида Касымалиева залда он чакты гана депутат калганын айтып бүгүнкү жыйынды жыйынтыктады. 

Парламент айыл чарба, тамак-аш өнөр жайы жана мелиорация министри кызматына Тилек Токтогазиевдин талапкерлигин жактырды.

Анын талапкерлигин кароо учурунда кээ бир эл өкүлдөрү буга чейин мамлекеттик кызматта иштебегенин сынга алышты. Бирок башкалары анын менеджерлик сапатын белгилеп, жаштыгына жана дилгирлигине маани беришти.

Токтогазиев суроолорго жооп берип жатып аны министрлик кызматка премьер-министр Садыр Жапаров өзү чакырганын айтты.

Натыйжада анын талапкерлигин депутаттардын баары бир добуштан колдоп беришти.

Жогорку Кеңештин депутаттары башкы прокурор кызматына Курманкул Зулушевдин талапкерлигин жактырды. 84 депутат макул десе, бир эл өкүлү каршы деген добушун берди.

Жогорку Кеңештин депутаттары шайлоо мыйзамдарына өзгөртүү киргизүү жөнүндө мыйзам долбоорун колдоду.
Бүгүн “Ала-Арча” мамлекеттик резиденциясында өткөн жыйында демилгечилердин бири Алтынбек Сулайманов баяндама жасады.
Натыйжада эл өкүлдөрү сунушталган мыйзам долбоорун колдоп берди. Алдыда дагы экинчи, үчүнчү окууда каралат.

Эгер мыйзам күчүнө кирсе:
Парламенттик шайлоонун күрөсүн 5 миллион сомдон 1 миллион сомго түшүрүлөт;
Босого чеги 7 пайыздан 3 пайызга төмөндөтүүлөт;
Шайлоо участкасын алмаштырууга шарт түзгөн форма №2 жокко чыгарылат. Анын жолу таталдаштырылат;
Шайлоого катышууга ниети бар мамлекеттик жана муниципиалдык кызматкерлер жумуштан убактылуу гана четтетилбей, толугу менен кызматтан бошотулат.

Токтогазиев журналисттердин суроолоруна жооп берип жатып, Жапаровдун акыркы иш-аракеттерин жактырарын белгиледи. Андан соң ал комитеттин жыйынына чакырылып, сүйлөшүү үзгүлтүккө учурады.

Президенттин парламенттеги өкүлү Жапаровдун Башкы прокурорлук кызматка Зулушевди дайындоо боюнча сунушун окуду.

Депутаттар тыныгуудан келишти. 

Депутаттар саат 16:00гө чейин тыныгууга чыгышты.

Күнөөңөрдү мойнуңарга алгыла! Акылбек Жапаров "Мекеним Кыргызстан" менен "Биримдик" партиясына кайра шайлоого катышууга тыюу салууну сунуштады.

Анын арызын президенттин ЖКдагы өкүлү Курманбек Дыйканбаев окуп, депутаттарга тааныштырды. Натыйжада баары бир добуштан анын отставкасын кабыл алууну колдоп берди.

Дээрлик эки саатка созулган талаш-тартыштан кийин шайлоо мыйзамдарына өзгөртүү киргизүү боюнча мыйзам долбоорун бүгүнкү жыйындын күн тартибине киргизилди. Маселени кароо бүгүн кароо үчүн ачык добуш берилип 15 депутат каршы чыкты, бирок 73 эл өкүлү макул болду.

Көпчүлүгү "макул" деп добуш берди.

Депутаттар күн тартибиндеги маселе боюнча  добуш берүүнү баштады. Ал үчүн спикер алфавит боюнча фамилияларды окуп жатат.

Депутат Өмүрбек Текебаев учурда депутаттардын эки жолу бар экенин билдирди:
Биринчиси — парламенттик шайлоону өткөрүү, андан кийин конституциялык реформа жүргүзүү.
Экинчиси — Парламенттик шайлоого чейин референдум өткөрүү.
Текебаев эгер өлкө экинчи жол менен кете турган болсо депутаттар 1-1,5 жылдан кийин президенттин алдына барып жүгүнүп учурашып каларын айтты.
Андыктан ал парламент азыр үч-төрт маанилүү маселени чечип коюп анан моралдык укугун сезип тарап кетүүгө чакырды.

 Бүгүнкү жыйында шайлоо мыйзамдарына өзгөртүү киргизүү мыйзам долбоорун күн тартибине коюу маселеси талаш жаратты. Мындан улам ал 5-октябрдагы элдик толкундоо депутаттарга сабак болбогонун айтып нааразы болду.
“Элдик толкундоого негиз болгон маселени карайын десек ар түрдүү жакка буруп атасыздар. 120 депутат көп дейсиңер, беш жыл кошоматмчылыктын коюн союп отурдуңар эле го. Ал эми референдум маселеси четте туруп турсун. Шайлоо мыйзамына үч өзгөрүүнү кабыл алып берели. Кечээги окуя бизге аз болуптур. Борбордук аянтка чыккан жаштар 120ыбызды кошуп кубалабаптыр. Биз дагы кетишибиз керек эле. Бүгүнкү күндө “мындай кылып койсок боло берет” деп 4-5 президенттин башын жеген Абил бийлер (“Сынган кылыч” романындагы каарман — ред.) жаман көбөйдү да. Мындан мурунку окуяларды эсиңерден чыгарбагыла",- деди Сулайманов. 
Ошондой эле ал Конституцияны бузуу эң оор кылмыш экенин унутпоого эскертти 
 

"8-9 партия келет, алар кайсы идеологияны карманат? АКШда эки гана партия, эки идеологияны карманат. Босого пайызды азайтуудан эч нерсе өзгөрбөйт. Оптималдуу  нерсеге келмейин, биз  Конституцияны референдум аркылуу  өзгөртүүдөн коркпошубуз керек", — деди Мавлянова,

Бирок эл өкүлү Каныбек Иманалиев бул сунушка караманча каршы чыкты.

Депутат Умбеталы Кыдыралиев мамлекеттик түзүлүштү аныктоо үчүн референдум өткөрүүнү сунуштап жатат.

Эл өкүлү жаштарга, жаңы партияларга да шарт түзүү үчүн шайлоо мыйзамдарын өзгөртүү керектигин айтууда. Сулайманов аны бүгүнкү жыйындын күн тартибине киргизип кароону талап кылып жатат.

"Кечээки шайлоого 80ден ашуун депутат кайра катыштык. Элдин бизди көрөйүн деген көзү жок. Жаңы жүздөр келсин", — деди Сулайманов.