Бексултан Жакиев — өмүр баяны
Билими:
- 1958 — Кыргыз мамлекеттик филология факультетин аяктаган. Камбаралы Бобулов, Сейит Жетимишев, Ашым Жакыпбеков, Чөкү Дөөталиев, Жалил Садыков, Сарман Асанбеков анын курсташтары;
- 1962 — Киносценарийчилердин Москвадагы эки жылдык жогорку курсунда окуган.
Эмгек жолу:
- 1963-1968 — "Кыргызфильм" киностудиясында редактор;
- 1968-1972 — Кыргыз ССР Маданият министрлигинде, Кыргыз ССР Мамлекеттик кинематография комитетинде башкы редактор;
- 1972-1975 — Кыргызстан театр ишмерлер союзунун секретары;
- 1988-1992 — КР президентинин мамлекеттик кеңешчиси;
- 1992-1993 — "Манас-1000" мамлекеттик дирекциясынын көркөм жетекчиси, директору;
- 1994-2000 — КРдин Токтогул атындагы мамлекеттик сыйлыгы боюнча комитеттин төрагасы.
Чыгармалары:
Жакиев коомчулукка "Атанын тагдыры" аттуу драмасы менен таанылган. Анда драматург кайраттуу карыянын согуш кесепетинен башына түшкөн оор кайгысы аркылуу бүткүл элдин муңун чагылдырган. Бул чыгарма Кыргыз драма театрында 500дөн ашык жолу коюлган.
Жакиевдин "Миң кыял", "Алтын аяк", "Өкүм", "Эртең – жаңы жыл", "Жолугушуу", "Күттүргөн жаз да келер", "Саадак какты", "Жүрөлүчү жүрөк оорутпай", "Жаза" жана башка драмалары бар. Мындан тышкары, бир катар новелла, аңгеме, очерк, киносценарийлердин автору. Жакиевдин айрым чыгармалары орус, якут, казак жана башка тилдерге которулган жана чет өлкөлөрдүн театрларында коюлууда.
Жазуучу 2000-2003-жылдары даярдаган кыргыздын манасчылык, төкмөлүк өнөрлөрү ЮНЕСКО тарабынан адамзат рухундагы оозеки мурастын шедеври деп таанылып, Парижде расмий жарыяланып, колдоого алынган.
Сыйлыктары:
- 1974 — Кыргыз ССРинин искусствого эмгек сиңирген ишмери;
- 1989 — КРдин Токтогул атындагы мамлекеттик сыйлыгынын ээси;
- 1993 — Кыргыз эл жазуучусу, III даражадагы "Манас" ордени жана Даңк медалынын ээси болгон.
- 1994 — Казакстандын Төлөгөн Айбергенов атындагы жана Жамбыл Жабаев атындагы эл аралык сыйлыктардын лауреаты;
- 1999 — Казакстандын Астана медалы менен сыйланган;
Бексултан Жакиевге эң даражалуу наам — Кыргыз Эл Баатыры ыйгарылган.
Калык Акиев — өмүр баяны
(жаңыланган 12:48 02.03.2021)
Төкмө акын, Токтогулдун шакирти Калык Акиев 1883-жылы Нарын облусуна караштуу Жумгал районунун Кара-Ой айылында кедейдин үй-бүлөсүндө туулган.Эмгек жолу:
Ачык маалымат булактарында жазылгандай, Калык Акиев айыл кеңешинин төрагасы болгон. Ал 1919-жылы Казакстандын Жети-Суу облусунда өткөн 1-съездге делегат болуп барып келгенден кийин кичи мекени Жумгалга малын сатып, мугалим жалдап мектеп уюштурган. Аталган билим берүү жайы Нарын өрөөнүндө курулган алгачкы мектептердин бири болуп, имараты 1985-жылга чейин турган. Мындан сырткары, ал филармонияда артист да болгон.
Чыгармалары:
Акындын чыгармалары Совет бийлиги орногондон кийин жарык көргөн. Биринчи ырлар жыйнагы "Калыктын ырлары" деген аталыш менен 1936-жылы басылып чыккан. Анын айтуусундагы "Жаныш-Байыш", "Курманбек" өңдүү элдик дастандар 1938-жылы жарыяланганы маалым. Өмүр жолун баяндаган "Баскан жол" деген көлөмдүү китепти эскерме катары жазып калтырган. Ал санат, насыят, терме ырларында жаштарды ак ниеттүүлүккө, эмгекчил болууга чакырган.
Калык Акиев "Курманбек" баштаган "Жаныш-Байыш", "Карач дөө", "Акмөөр", "Карагул ботом" сыяктуу элдик дастандарды комуздун коштоосунда айткан.
Сыйлыктары:
Кыргыз маданиятына сиңирген эмгеги үчүн Калык Акиев Эмгек Кызыл Туу, "Ардак Белгиси" ордендери, медалдар, Кыргыз ССР Жогорку Советинин президиумунун Ардак грамотасы менен сыйланган. Ага 1939-жылы "Кыргыз ССРинин эл артисти" деген наам берилген.
Калык Акиев — Калыгул, Арстанбек, Молдо Нияз, Молдо Кылыч, Токтогул, Эсенаман, Найманбай, Эшмамбет сыяктуу элдик оозеки чыгармачылыктын чебери. Ал да эки доорду көрүп, ырчылык татаал жолду басып өткөн.
Төкмө акын 1953-жылы дүйнөдөн кайткан.
Белгилер:
- Тема боюнча
- Тоголок Молдо — өмүр баяны
Жолон Мамытов — өмүр баяны
(жаңыланган 15:39 01.03.2021)
Жолон Мамытов 1940-жылы 1-апрелде Ош облусунун Кара-Суу районунун Төлөйкан айылында төрөлгөн. Билими:
- 1957-1962 — Бишкектеги Скрябин атындагы айыл чарба институтунун ветеринария бөлүмүндө окуган;
- 1969-1971 — Москвадагы Максим Горький атындагы институттун алдындагы жогорку курстан билим алган.
Эмгек жолу:
- 1962-1968 — Кара-Суу районунун "Катта-Талдык" совхозунда башкы ветврач;
- 1968-1969-жылдары — Ош облустук радиокомитетинде улуу редактор;
- Кийин Ош облустук радиоуктуруу жана телекөрсөтүү комитетинде редактор, Кыргызстан кинематографисттер союзунун жооптуу катчысы, республикалык мамкинонун башкы редактору, "Кыргызстан маданияты" редакциясынын поэзия бөлүмүнүн башчысы, Кыргызстан жазуучулар союзунда төрага орун басары болуп эмгектенген.
Чыгармалары:
- Жолон Мамытовдун алгачкы ыры 1954-жылы облустук "Ленин жолу" газетасына жарыяланган. Жолон Мамытов сүйүү темасына көп токтолгон акындардын сап башында.
- Анын "Отту сүйөм", "Жашыл аалам", "Убакыт", "Ырлар", "Мезгилдин элеси", "Буурул таңдын жомогу", "Суунун өмүрү", "Жарышкан суулар", "Атка токум салгыла", "Жүз жашка тол кылым", "Башат жана Мухит" аттуу поэтикалык жыйнактары басмадан чыгып, адабият күйөрмандарынын алкоосуна татыган. Айрым чыгармалары орус жана башка чет тилдерге которулган. Өзү да Федор Тютчевдин, Афанасий Феттин, Владимир Маяковскийдин, Миколас Слуцкистин айрым чыгармаларын кыргыз тилине которгон.
Үй-бүлөсү:
- Атасы Мамыт 1943-жылы Улуу Ата Мекендик согушка кетип кайтып келген эмес. Ага чейин айылда бригадир болчу. Апасы Алмакан ошол чөлкөмдө белгилүү чебер, уз, кошокчу жана ашкан сулуу аял болгон экен.
- Акындын жубайы Меңди Мамазаирова да чыгармачыл адам, жазуучу, журналист. Акындын сүйүү ырларынын жаралышына да ушул адам себепкер.
- 48 жашында Жолон Мамытов лейкоз (ак кан) илдетине кабылып, дарт менен жарым жылдай алышып, Москвага дарыланууга барып ошол жактан көз жумган.
Белгилер:
- Тема боюнча
- Тоголок Молдо — өмүр баяны
Сокулук РИИБдин убактылуу кармоо жайында бир киши көз жумду. Ишти УКМК иликтейт
(жаңыланган 00:35 03.03.2021)
Ишти ар тараптуу жана объективдүү иликтөө үчүн текшерүү дайындалган. ИИМ, Чүй ОИИБи менен прокуратура жетекчилиги аны көзөмөлгө алган.БИШКЕК, 3-мар. — Sputnik. Сокулуктагы убактылуу кармоочу жайда бир киши каза болгонун Чүй облустук ички иштер башкармалыгынын маалымат кызматы кабарлады.
2-март таң эрте Сокулук райондук милициясынын убактылуу кармоочу жайынын күзөтчүсү камактагы 51 жаштагы эркек кишини эс-учун жоготкон абалда тапкан.
"Окуя болгон жерге дароо Тез жардам кызматы чакырылып, медиктер киши көз жумганын аныкташкан. Анын өлүмүнүн себебин аныктоо үчүн экспертиза дайындалды", — деп айтылат билдирмеде.
Каза тапкан адам Кылмыш-жаза кодексинин 200-беренеси ("Уурулук") менен шектелип, эки айга камакка алынган.
Ишти ар тараптуу жана объективдүү иликтөө үчүн текшерүү дайындалган. ИИМ, Чүй ОИИБи менен прокуратура жетекчилиги ишти көзөмөлгө алган. Аталган факт каттоого алынып, чогултулган материалдар кошумча иликтөө үчүн УКМКга өткөрүлүп берилген.