Жети баланы асырап алган Зууракан Кайназарова. Кызылчачы тууралуу 7 факты

Буга байланыштуу Sputnik Кыргызстан агенттиги ал инсан тууралуу кызыктуу фактыларды сунуштайт.

© Фото / предоставлено мемориальным дом-музеем имени Зууракан Кайназаровой

Кайназарова СССРдин Жогорку Советинин бир нече чакырылышынын депутаты болуп шайланган

Кедей-кембагалдын үй-бүлөсүнөн

Зууракан Кайназарова 1902-жылы 18-июнда Чүй облусунун Сокулук районундагы Белек айылында кедей-кембагалдын үй-бүлөсүндө жарык дүйнөгө келген. Жаштыгы колхоздор түзүлүп жаткан мезгилге туш келип, элет жеринде өзү курактуулардай эле айыл чарбасы менен алектенген. Эмгек жолун 1929-жылы колхоздон баштаган.

Дүйнөлүк рекорд

Кайназарова кызылча менен 1935-жылдан баштап алектене баштайт. Ал жылы Советтер Союзунун аймагында украиналык Мария Демченко бир гектардан 55 миң килограмм кызылча алды деген кабар тарап көпчүлүктү таң калтырган. Ошондо чүйлүк келин украиналык аял менен жарышып, ошол жылы эле ал көрсөткүчтү эки эсеге жогорулатып бир гектар жерден 103 тонна түшүм алып дүйнөлүк рекорд койгон. Андан соң кесиби боюнча адабияттарды окуп, башкалардын тажрыйбасын талдап, окумуштуулар менен байма-бай баарлашып изденүүсүн уланткан.

Көпчүлүк суктанган ийгилик

СССРдин борбордук бийлиги аны кийинки жылы эле Москвага чакыртат. Ошентип эртеден кечке чейин талаада эмгектенген жаш Зууракан биринчи жолу темир жолду көрүп, поездге түшөт. Ал Кремлде бир жумадай жүрүп, 34 жашында Ленин орденин алган. Кайназарова гектарынан алган 1000-1250 центнер көрсөткүчүн ондогон жылдар бою сактап, Чүйдүн дагы бир белгилүү кызылчачысы Керимбүбү Шопокова менен ат салышкан.

© Фото / Александр Федоров

Социалдык эмгектин эки жолку баатыры Зууракан Кайназарова 1-майды майрамдоо учурунда

Жети баланы асырап…

СССРдин Жогорку Советинин бир нече чакырылышынын депутаты жаш кезинде турмушка чыгып бир уулдуу болот. Бирок тагдырдын жазмышы менен баласынан жана жолдошунан айрылып калат. Кийин күйөөгө тийбей согуш маалдында жетим калган ар кыл улуттагы жети уул-кызды асырап, өз баласындай тарбиялап өстүргөн.

© Фото / предоставлено мемориальным дом-музеем имени Зууракан Кайназаровой

Кызылчачы Кайназарова бир гектар жерден 103 тонна түшүм алып дүйнөлүк рекорд жараткан

Дипломат кызылчачы

Кыргызстандын айыл чарбасын дүйнөгө тааныткан аялдын ой-чабыты кенен болуп, бардыгы менен тил табыша алган. Талаада иштегенине карабай мамлекеттик ишмер Болот Мамбетов, Төрөбай Кулатов, Абды Сүйөркулов, Күлүйпа Кондучалова менен алака түзүп, белгилүү жазуучу, композиторлор арасында да санаалаштары арбын болгону айтылат.

Күжүрмөндүктүн жемиши

Кызылчачы жерге кайсы убакта кык чачып, талааны канча тереңдикте айдатуу керектигин жана үрөндү себүү иштерин качан баштоону беш колундай билген. Кыргыз ССРинин депутаты өзүнүн эмгекчилдигинин аркасында бир топ жогорку сыйлыктарга татыган. Ал эки жолу СССРдин Социалистик Эмгектин баатыры болуп, үч ирет Ленин, бир жолу Эмгек Кызыл Туу орденин алган. Андан сырткары, СССРдин Жогорку Советинин бир нече чакырылышынын депутаты болуп шайланган.

© Sputnik / Табылды Кадырбеков

Эмгекчил инсан 40 жылдай өмүрүн кызылчага арнап, 80 жашында көз жумган

Талаада өткөн 40 жыл өмүр

Зууракан Кайназарова 40 жылдай өмүрүн кызылчага арнап, бир топ шакирттерди тарбиялаган. Союз маалында айыл чарба тармагында чогуу иштешип калган Жамин Акималиев анын күнү-түнү талаалап иштеп, көпчүлүк үчүн үлгү болгондугун эскерет. Кыйың кезеңде ал жыңайлак суу сугарып жүрүп 70 жашында буту ооруп баспай, 80 жашында көз жумган. Эмгекчилдиктин үлгүсү болгон Кайназарованын туулган күнү Кыргызстанда 2015-жылдан бери "Элеттик аялдардын күнү" катары белгиленип келет.