Жети баланы асырап алган Зууракан Кайназарова. Кызылчачы тууралуу 7 факты
(жаңыланган 09:48 25.06.2018)
Бүгүн Социалистик Эмгектин эки жолку баатыры Зууракан Кайназарованын туулган күнү. Союз маалында өзүнүн күжүрмөндүгү менен Москваны гана эмес, дүйнөнү багындырган кызылчачынын быйыл 116 жылдыгы белгиленүүдө.Буга байланыштуу Sputnik Кыргызстан агенттиги ал инсан тууралуу кызыктуу фактыларды сунуштайт.
©
Фото / предоставлено мемориальным дом-музеем имени Зууракан Кайназаровой
Кайназарова СССРдин Жогорку Советинин бир нече чакырылышынын депутаты болуп шайланган
Кедей-кембагалдын үй-бүлөсүнөн
Зууракан Кайназарова 1902-жылы 18-июнда Чүй облусунун Сокулук районундагы Белек айылында кедей-кембагалдын үй-бүлөсүндө жарык дүйнөгө келген. Жаштыгы колхоздор түзүлүп жаткан мезгилге туш келип, элет жеринде өзү курактуулардай эле айыл чарбасы менен алектенген. Эмгек жолун 1929-жылы колхоздон баштаган.
Дүйнөлүк рекорд
©
Фото / из архива семьи Осмоновых
Көпчүлүк суктанган ийгилик
СССРдин борбордук бийлиги аны кийинки жылы эле Москвага чакыртат. Ошентип эртеден кечке чейин талаада эмгектенген жаш Зууракан биринчи жолу темир жолду көрүп, поездге түшөт. Ал Кремлде бир жумадай жүрүп, 34 жашында Ленин орденин алган. Кайназарова гектарынан алган 1000-1250 центнер көрсөткүчүн ондогон жылдар бою сактап, Чүйдүн дагы бир белгилүү кызылчачысы Керимбүбү Шопокова менен ат салышкан.
©
Фото / Александр Федоров
Социалдык эмгектин эки жолку баатыры Зууракан Кайназарова 1-майды майрамдоо учурунда
Жети баланы асырап…
СССРдин Жогорку Советинин бир нече чакырылышынын депутаты жаш кезинде турмушка чыгып бир уулдуу болот. Бирок тагдырдын жазмышы менен баласынан жана жолдошунан айрылып калат. Кийин күйөөгө тийбей согуш маалдында жетим калган ар кыл улуттагы жети уул-кызды асырап, өз баласындай тарбиялап өстүргөн.
©
Фото / предоставлено мемориальным дом-музеем имени Зууракан Кайназаровой
Кызылчачы Кайназарова бир гектар жерден 103 тонна түшүм алып дүйнөлүк рекорд жараткан
Дипломат кызылчачы
Кыргызстандын айыл чарбасын дүйнөгө тааныткан аялдын ой-чабыты кенен болуп, бардыгы менен тил табыша алган. Талаада иштегенине карабай мамлекеттик ишмер Болот Мамбетов, Төрөбай Кулатов, Абды Сүйөркулов, Күлүйпа Кондучалова менен алака түзүп, белгилүү жазуучу, композиторлор арасында да санаалаштары арбын болгону айтылат.
Күжүрмөндүктүн жемиши
©
Фото / Александр Федоров
©
Sputnik / Табылды Кадырбеков
Эмгекчил инсан 40 жылдай өмүрүн кызылчага арнап, 80 жашында көз жумган
Талаада өткөн 40 жыл өмүр
Зууракан Кайназарова 40 жылдай өмүрүн кызылчага арнап, бир топ шакирттерди тарбиялаган. Союз маалында айыл чарба тармагында чогуу иштешип калган Жамин Акималиев анын күнү-түнү талаалап иштеп, көпчүлүк үчүн үлгү болгондугун эскерет. Кыйың кезеңде ал жыңайлак суу сугарып жүрүп 70 жашында буту ооруп баспай, 80 жашында көз жумган. Эмгекчилдиктин үлгүсү болгон Кайназарованын туулган күнү Кыргызстанда 2015-жылдан бери "Элеттик аялдардын күнү" катары белгиленип келет.
Быйыл бүтүрүүчүлөр ЖРТга жаңы эреже менен катталат. Шарт-талабы
(жаңыланган 13:33 02.03.2021)
Билимди баалоо жана окутуу усулдары борборунун коомчулук менен байланышуу боюнча адиси Чынара Батракеева абитуриенттер электрондук сүрөт жиберүүдө бир катар талаптарды сакташы керектигин белгиледи.БИШКЕК, 2-мар. — Sputnik. Кыргызстанда мектеп бүтүрүүчүлөрү быйыл Жалпы республикалык тестирлөөгө онлайн-каттоодон өтүшөт. Бул тууралуу Билим берүү жана илим министрлигинин Мектепте жана мектептен тышкары билим берүү башкармалыгынын жетекчиси Марат Усеналиев маалымат жыйынында билдирди.
©
Пресс-служба президента КР / Султан Досалиев
Билимди баалоо жана окутуу усулдары борборунун коомчулук менен байланышуу боюнча адиси Чынара Батракеева белгилегендей, бүтүрүүчүлөр ЖРТга окуган жери боюнча каттоого турушат. Ал эми мурдагы жылдары мектепти аяктагандар шаардык же райондук билим берүү бөлүмдөрүнөн системага кирүүгө уруксат алышы керек.
Каттоого туруу үчүн абитуриенттердин төмөнкү документтери болушу шарт:
- Абитуриенттер 16 жашка толгон болсо сөзсүз түрдө паспорту керек. Эгер паспорту жок болуп калса, ЖРТга кире албай калат;
- 16 жашка чейинки абитуриенттердин туулгандыгы тууралуу күбөлүгү болушу керек;
- Билим алган мектебинен маалым кат керек, ага абитуриенттин сүрөтү чапталып, мөөр басылган болушу зарыл;
- Мурдагы жылкы бүтүрүүчүлөр аттестаттын түп нускасын кошо тиркеши керек;
- Электрондук сүрөт.
Белгилей кетчү жагдай, бардык документтердин түп нускасы алынат. Көчүрмөсү жарабайт.
"Документке тиркеле турган сүрөттү уюлдук аппартка же фотоаппаратка тартса болот. Башкысы — сапаты мыкты болушу керек. Бүтүрүүчү камерага түз карап, кыйшайбай түшүшү шарт. Бети экрандын так ортосунда болушу керек. Шарф сыяктуу нерселерди тагынганга болбойт. Талаптар паспортко түшкөндөй эле. Эгер сүрөт туура эмес болуп калса, ЖРТга каттоо дагы мүмкүн эмес болуп калат", — деди Батракеева.
Ал, ошондой эле, учурда айрым бүтүрүүчүлөрдүн чаар ала фонго түшкөн же башка сүрөттөн кесилген сүрөттөрү келип жатканын кошумчалады.
Талантбеков: бута деген сөздү бир нече мааниде колдонсо болот
(жаңыланган 13:08 02.03.2021)
"Көйкашка" коомдук бирикмесинин мүчөсү, манасчы Нурбек Талантбеков "Манас" эпосундагы кездешкен көөнө сөздүн маанисин чечмелеп берди.Бута деген сөздү бир нече мааниде колдонсо болот. Бул тууралуу Нурбек Талантбеков Sputnik Кыргызстан радиосунун "Көөнө сөз" рубрикасында маалымдады.
Талантбеков: бута деген сөздү бир нече мааниде колдонсо болот
Анын айтымында, бута сөзүнүн орусча алганда "мишень" деген маанисин көпчүлүк билет.
"Эпосто Алмамбет Карагулду туткундап алайын дегенде ал "бутага сөзүң илинди, сенин буруттугуң билинди" деп билип калганы айтылат. Мында "сөзүң назарга илинди" деген мааниде айтылууда. Бул сөздү өтмө мааниде ар кандай колдонсо болот. Ошол эле учурда бутанын бир нече түз мааниси бар. Алсак, бута атып тийгизе турган атайын жер же буюм. Дагы бир маанисинде майда бадал жана дарактын бутактарын кыркууну дагы ушул сөз менен түшүндүрсө болот. Башка маанисинде баалуу кездеме же андан тигилген кийим дагы аталган сөз менен берилет", — деди Талантбеков.
Манасчы эпостогу колдонулбай калган ар бир сөз тилди байытууга көмөк болорун кошумчалады.
Курманалиев: Кыргызстандын улуттук валютасы төрт ирет өзгөрүүгө учурады
Курманалиев: Кыргызстандын улуттук валютасы төрт ирет өзгөрүүгө учурады
1993-жылы 10-майда үч тыйын жана үч сом номиналындагы банкноталар жүгүртүүгө чыгарылган. Ал учурда бир доллар төрт сомго барабар эле. Бул тууралуу Эмил Курманалиев Sputnik Кыргызстан радиосунун эфиринде маек куруп жатып билдирди.
Анын айтымында, кир жукпаш үчүн сомдун алды-артына атайын лак колдонулат.
"Биринчи сериядагы 1, 10, 50 тыйын жана 1, 5, 20 сом кагаз банкноталар өткөөл мезгилдин акчасы деп айтылат. Булардын коргоо элементи бир гана бүркүт тартылган суу белгисинен турган. Бүгүнкү күнгө чейин кыргыз сому төрт ирет жаңыртылып, бир жолу өркүндөтүлүп, бир эстелик банкнотасы чыгарылды. 1994-жылы турукташуу мезгилинин жакшыртылган экинчи сериясындагы 50, 100 сомдук банкноталар кошулган. Анда белгилүү маданият ишмерлеринин аты, сүрөтү жайгаштырылып, артында тарыхый архитектуралык эстеликтер жана жерлер чагылдырылган. Суу белгиси өзгөрүп, бардыгында акын Токтогул Сатылгановдун портрети болгон. 1997-2002-жылдары жогорку деңгээлдеги коргоо элементтерине ээ үчүнчү сериядагы банкноталар чыгарылды. Мында 200, 500 жана 1000 номиналы чыкты. 2008-2009-жылдары алгачкы металл монеталар пайда болду. 2010-жылы төртүнчү серия чыгып, мында эң төмөнкү номиналдагы банкнота 20 сом, ал эми эң жогорку 5000 сом болду. Бардык акчанын көлөмү 1,5-2 сантиметрге кичирейтилген. 2017-жылы ушул эле серия модификацияланып чыгарылды. Берки сериялардан айырмаланып портрет классикалык гравировка ыкмасы менен түшүрүлгөн. Маск деген жаңы коргоо элементи бар", — деди Курманалиев.
Адис 2017-жылы 2000 сом номиналындагы эстелик банкнота жүгүртүүгө чыкканын, ал Кыргыз мамлекеттүүлүгүнүн тарыхын чагылдырган оригиналдуу дизайнга жана эң мыкты заманбап коргоо элементтерине ээ экенин кошумчалады.
Белгилер: