Жакында эле россиялык ЖМКлар белгилүү артисттеринин канча пенсия ала турганын жазып чыккан. Тизмеде белгилүү ырчы Алла Пугачевадан тарта Лолитага чейин көрсөтүлгөн. Макалада эң жогорку пенсия 50 миң рубль экендигин көрүүгө болот.

Мындан улам Sputnik агенттиги кыргыз маданиятына ат көтөргүс салым кошуп келе жаткан өнөр адамдары менен байланышып, пенсиялары тууралуу сураштырды.

Мыйзам боюнча Кыргызстанда аялдар 58, эркектер 63 жаштан пенсияга чыгат. Эрте чыгуу курактары аялдарда 55, эркектерде 60 жаш болуп эсептелинет.

Кайыргүл Сартбаева — 25 миң сом

СССРдин эл артисти, белгилүү опера ырчысы пенсияга чыкканына отуз жылдан ашканын айтат. Ал учурда Улуттук консерваторияда мугалим болуп иштейт, профессор наамы бар.

"Мамлекет көргөн камкордукка ыраазымын. Айына 25 миң сом пенсия берилет. Эгер жумуштан кетсем, 50 миң сом алат экенмин. Бирок мен консерваториядагы окуучуларымды таштап кете албайм", — деди белгилүү маданият ишмери.

Кайыргүл Сартбаева 1936-жылы 20-июнда Кемин районуна караштуу Кара-Булак айылында туулган. Ал классикалык жана улуттук опералардагы негизги партияларды аткарган.

Болот Шамшиев — 22 миң сом

Белгилүү кинорежиссер, СССРдин эл артисти Болот Шамшиев пенсияга он жылга кеч чыккандыгын билдирди.

"Өзүмдү пенсионер деп эсептечү эмесмин. Башында 18 миң сом менен чыккам, азыр 22 миң болду. Мен мындан көбүрөөк алам го деп ойлогом", — деди өнөр адамы.

Шамшиев 1941-жылы 12-январда Бишкекте (мурдагы Фрунзе) туулган.

Дарика Жалгасынова — 30 миң сом

КРдин эл артисти, опера ырчысы Дарика Жалгасынова 1941-жылы 20-мартта Талас облусунун Кара-Буура районундагы Чолпонбай айылында туулган. Өнөр адамы жети жылдан бери пенсия алат. Алгач 15 миң сом менен чыкса, учурда 30 миңди түзөт.

Улукмырза Полотов — 30 миң

КР эл артисти, Калый Молдобасанов атындагы Кыргыз улуттук консерваториясынын профессору, "Манас" орденинин ээси Улукмырза Полотов 1995-жылы пенсияга чыккан. Учурда ай сайын 30 миң сом алат.

Ал 1943-жылы Жалал-Абад облусуна караштуу Аксы районунун Улук айылында туулган. Полотов жогорку музыкалык окуу жайлары үчүн элдик ырдоо программасын жана методикасын иштеп чыккан. Кыргыз сахнасындагы ырчылардын 80-90 пайызы Полотовдун шакирттери.

Жамал Сейдакматова — 30 миң сом

Атактуу актриса 1939-жылы 21-сентябрда Көлдүн күнгөйүндөгү Темир айылында туулуп-өскөн. Быйыл 80 жашка толду. Пенсияга 55 жашында чыккан.

"Азыр 29 миң сом пенсия алам. Мен анын бир сомун коротпой театрга колдоном", — деди актриса.

Жамал Сейдакматова өзү ачкан "Туңгуч" театрын жетектейт. Ал КРдин эл артисти, II даражадагы "Манас" орденинин ээси.

Самара Токтакунова — 25 миң сом

СССРдин эл артисти, белгилүү комузчу 2005-жылы пенсияга чыккан.

"Жалпысынан 58 жылдан бери иштеп келе жатам. Менде болгон наамдын баары бар. Ушулардын бардыгын эсептеп пенсияга чыгарыштыбы же жыл өткөн сайын кошулдубу, билбей калдык. Азыр 25 миң сом алам. Кудай кут кылсын, ыраазы болуп жашап жатабыз", — деди Токтакунова.

Атактуу комузчу 1944-жылы 9-мартта Чүй облусунун Кемин районундагы Кызыл-Суу айылында туулган. Токтогул атындагы сыйлыктын, II даражадагы "Манас" орденинин ээси. Учурда Калый Молдобасанов атындагы Кыргыз улуттук консерваторияда мугалим болуп иштейт.

Түгөлбай Казаков — 9 миң сомдон жогору

КРдин эл артисти, белгилүү обончу, композитор, публицист, коомдук ишмер Түгөлбай Казаков жети жылдан бери пенсия алып келет.

"Мен мамлекет наамдарды эске алуу менен пенсия берип жаткан учурга туш келип калгам. Базалык коюму (ставка) 9000 миң сом болчу. Азыр канча кошулду билбейм, текшерип турбайм. Себеби гонорар менен эсепке бир түшөт", — деди Казаков.

Түгөлбай Казаков 1951-жылы 28-майда Талас районунун Көпүрө-Базар айылында туулган.

Назира Мамбетова — 17 миң сом

СССРдин эмгек сиңирген артисти, КРдин эл артисти, белгилүү актриса Назира Мамбетованын пенсияга чыкканына 12 жылдын жүзү болду.

"Пенсиямдын көлөмү 17 миң сом. Аз дейин десем, 3-4 миң сом пенсия алып оокат кылгандар бар. Иштеп да жатам, айлыгым аз, пенсиямды топтой албайм", — деди Мамбетова.

Назира Мамбетова 1948-жылы 2-декабрда Ысык-Көлдөгү Жети-Өгүз районунун Тамга айылында туулган.

Муратбек Бегалиев — 10 миң сом

КРдин эл артисти, Калый Молдобасанов атындагы Кыргыз улуттук консерваториясынын ректору, Токтогул Сатылганов атындагы мамлекеттик сыйлыктын ээси былтыр пенсияга чыккан.

"Биринчи пенсиямды алганда күлкүм келген. Менин албаган сыйлыгым жок да. Илгери улуу өнөрпоздордун пенсия документтерин бүтүрүп жүргөндө акчалары жакшы чыкканын көрүп калчумун. Өзүмдүн пенсиямды дагы ошондой элестеткем. 10 миң сом алып жатам", — деди Бегалиев.

Ал 1955-жылы 21-июнда Нарын облусунун Жумгал районундагы Миң-Куш айылында жарык дүйнөгө келген.

Зейнеп Шакеева — 8800 сом

Калың элге "18 жаш", "Чагылган" ырлары менен белгилүү Зейнеп Шакеева көп балалуу эне катары пенсияга 1976-жылы чыккан. Учурда 8800 сом алат.

Ал 1949-жылы 8-мартта Ысык-Ата районунун Киров айылында жарык дүйнөгө келген. Ырчыга 2017-жылы 68 жаш курагында "эл артисти" наамы ыйгарылган.

Гүлшайыр Садыбакасова — 15 миң сом

КРдин эл артисти, Токтогул Сатылганов атындагы мамлекеттик сыйлыктын лауреаты, "Кыз бурак" тобунун негиздөөчүсү Гүлшайыр Садыбакасова алты жылдан бери пенсия алат.

"Мамлекет 15 миң сом пенсия берет. Мен ай сайын албайм. Бир жылга топтоп коюп чет мамлекеттен эс алып келем. Башка акчага караганда өзүңдүн тапканың башкачараак болот экен. Акчаны алып жатканда бүт өмүрүм элестейт", — деди маданият ишмери.

Гүлшайыр Садыбакасова 1953-жылы 10-декабрда Ош облусундагы Ноокат районунун Кулатов айыл өкмөтүндө туулган.

Саламат Садыкова — 6 миң сомдун тегереги

КРдин эл артисти, Токтогул Сатылганов атындагы мамлекеттик сыйлыктын лауреаты, III даражадагы "Манас" орденинин ээси, белгилүү ырчы Саламат Садыкова быйыл 63 жашка толду. Азыр 6 миң сомдун тегерегинде пенсия алат.

"Мен пенсияга кеч чыктым, назары ток кишимин. Алгач 3400 сом алганда шок болгом. 16 жашыман бери иштеп келем, чыгармачылык деп жүрүп кандай гана күндү көрбөдүк. Маданият ишмерлеринин жашоосу Союз убагында жакшы болуптур. Азыркы бийлик кара курсагын эле ойлойт", — деди ырчы.

Ырчы Баткен облусунун Кызыл-Жол айылында 1956-жылы 28-сентябрда төрөлгөн. Учурда филармониядагы "Камбаркан" фольклордук-этнографиялык тобунда жетекчи жана ырчы катары кызмат өтөйт.

Темирлан Сманбеков — 7 миң сом

КРдин эмгек сиңирген артисти, Нарын облустук Муратбек Рыскулов атындагы академиялык музыкалык-драма театрынын директору пенсияга былтыр чыккан.

"Театрда иштеп келатканыма кырк жылдан ашты. Ошончо жылдан бери эмгектенип 7 миң сом пенсия алып жатам. Мурда эмгек сиңирген артист, эл артисттери президент тарабынан берилген Ардак грамотасы болсо, персоналдык пенсияга чыгышчу. Азыр андай эмес. Нарындагы батириме 10 миң сом төлөйм. Айлыгымдын бардыгын төгүп берем. Пенсиям турмуш-тиричиликке тыгын болуп жатат. Бизди чыгармачылыкка болгон сүйүү, намыс, жоопкерчилик кармап турат", — деди Сманбеков.

Темирлан Сманбеков 1957-жылы Жалал-Абад облусунун Токтогул районунда төрөлгөн.

Беларусь, Сирия, "Түндүк агым – 2" долбоору жана геосаясий тирештердин башка жерлеринен күч жана каражаттарын алагды кылуу максатында Россияны Кавказдагы чоң согушка тартууга аракет жүрүп жаткандай. Карабахтагы абал жаатында аскерий баяндамачы Александр Хроленконун макаласынан окуңуздар.

Жаңжалдын түздөн-түз катышуучулары – Баку жана Ереван билип туруп же аргасыз Москваны ыңгайсыз абалда калтырып, КМШ жана ЖККУнун коопсуздук тутумун кыйратууда.

Тоолуу Карабах: Азербайжан менен Армения согушту токтотуп, кепке келеби. Видео

Кавказда жеке кызыкчылыктары бар бир катар батыш өлкөлөрүнүн "күчтөрүнүн тышкы проекциясына" байланышкан геосаясий тобокелдиктер да бар. Тоолуу Карабахтын көйгөйлөрү согуш жолу менен чечилбейт. Жөнгө салуунун бул постулатына жаңжалдашкан эки тарап тең – Азербайжан жана Армения (сүйлөшүүлөрдүн тарабы болуп саналбаган, жарыяланбаган Тоолуу Карабах Республикасынын кызыкчылыктарын коргогон жак) да макул. Ошондой эле ОБСЕнин үч өлкө – Россия, АКШ жана Франция тең төрагалык кылган Минск тобуна да бул белгилүү.

Сүйлөшүү процесси жай жана татаал өтүүдө, бирок 27-сентябрда оор артиллерия, танк, ракеталык комплекс жана сокку уруучу авиацияны колдонуу менен активдүү согуштук аракеттерге өтүү үчүн объективдүү себептер жок эле.

Душмандын талкаланган танктарынын тасмасын чагылдыруу жаатындагы Армения менен Азербайжандын аскердик мекемелеринин "мелдеши", эки тараптын жоготуулары туурасындагы коркунучтуу статистикага Россия катуу кейип, армениялык жана азербайжандык элге чын дилден көңүл айтат.

Согуштук аракеттер объективдүү түрдө жаңдалдашкан тараптардын эч бирине пайдасыз. Дагы күчөй бере турган болсо, аягы эч күтүлбөгөндөй кесепеттерге алып келиши ыктымал. Чет өлкөлүк тынчтык орнотуучулар киргизилип (коопсуз аймактар түзүлүп) же абал кескин курчуп кетсе, Түштүк Кавказда ЖККУ өлкөлөрүнүн (эң оболу Россиянын) жана НАТОнун (Түркия кыйытып жаткандай) катышуусунда кеңири масштабдагы согуш тутанып кетиши мүмкүн. Эске салсак, азербайжан-армяндар аралаш жайгашкан калктуу аймакта жаңжал 1988-жылы чыккан. Ошол убакта Тоолуу Карабах автономдук облусу Азербайжан ССРинин курамынан чыкканын жарыялаган.

Биринчи баскычта тынчтык орнотуучулардын ролун СССР ИИМ Ички күчтөрү аткарган. Алар үч жыл аралыгында активдүү куралдуу тирешти басып тура алган.

Советтер Союзу ыдыраган соң жана Ички күчтөр чыгарылгандан кийин салгылаш дагы күч алып, 1994-жылы Азербайжан Тоолуу Карабахтын басымдуу бөлүгүн жана ага чектеш жети райондун көзөмөлүн колдон чыгарган.

Жаңжалды тынч жөнгө салуу боюнча сүйлөшүүлөр 1992-жылдан тарта ОБСЕнин Минск тобунун алкагында жүрүп, ал эми аймакта куралдуу тиреш улам тутанып, кайра басылып келген.

Кыргызстан Азербайжан менен Армениянын жаңжалы боюнча позициясын билдирди

Координаттардын жаңы тутуму

Тоолуу Карабахтагы согуштук аракеттердин жүрүшүнөн бири-бирине коошпогон маалыматтар түшүүдө. Азербайжан менен Армения жаңжалдын ырбап кетишине бири-бирин айыптап, куралдуу чагымчылыктарга гана жооп берип жатышканын айтышат. Мындан улам Азербайжанда дүйшөмбү күнү жарым-жартылай мобилизация жарыяланды. Президент Ильхам Алиев республиканын бир катар калааларында жана аймактарына аскердик абал киргизген. Арменияда андан бир күн оболу жалпы мобилизация жана аскердик абал жарыяланган.

Азербайжан бийлигинин маалыматы боюнча, 27-сентябрда армениялык күчтөр "коопсуздук кемери" деп аталган жети айылды калтырышкан (совет убагында Азербайжан ССРинин бул аймагы Тоолуу Карабах автономдук облусуна караган эмес. 1990-жылдардын башында армениялык күчтөрдүн көзөмөлүндө калган).

28-сентябрдын таңында таанылбаган Тоолуу Карабахтын президенти Араик Арутюнян: "Биз позициябызды жоготтук, дагы жоготушубуз мүмкүн, бирок биз кайрадан позициябызга ээ болобуз" деди. Позициялык салгылаштар уланууда. Тараптардын эч биринин жапырт артыкчылыгы байкалбайт.

БУУнун Коопсуздук кеңеши Карабахтагы абалды талкуулай турганы айтылды

Согуштук кубаттуулуктагы залптык октун реактивдүү тутумун жана "Искендерлерди", сокку уруучу авиация жана учкучсуздарды пайдалануу менен Баку да, Ереван да бирдей даражада "тарыхий акыйкаттыкты калыбына келтирүүгө" даяр. Согуштук аракеттердин ар күнү жаңы курмандыктарга жана кыйроолорго алып келет.

Түзүлгөн кырдаалда 27-сентябрда ким биринчи болуп оор артиллерия жана танктан ок атканы, согуш талаасындагы ыкчам искусство жаатында ким үстөмдүк кылары эми принципиалдуу маселе эмес. Башкысы – Тоолуу Карабахтын чек арасындагы тирешти токтотуу, сүйлөшүүлөргө кайтуу, адамдардын өмүрлөрүн сактоо. Союздук милдеттенмелер жөнүндө да унуткарбоо абзел.

Эгер Баку жана Ереван өздөрүн Москванын союздашы катары эсептешет. Алар россиялык позицияны эске алып, өз ара мамиленин азыркы тутумун жана регионалдык коопсуздук системасын кыйратуунун кесепеттерин боолголоого тийиш.

Карама-каршылыктардын татаал комплексин, куралдуу тирештин тараптарынын салмактуу аргументтери жана себептерин эске алган күндө да Россияга Кавказдагы согуштун зарылдыгы жок. РФ Тышкы иштер министрлиги Тоолуу Карабах жаңжалынын тараптары "атышууну тезинен токтотууга" чакырды. Эки жак тең эстерине келип, аймакта коалициялык топтун катышуусундагы кеңири масштабдуу согуштук эскалацияга жеткиришпейт деп үмүттөнөм. Анан калса, Карабах жагдайына эл аралык реакция жалпысынан конструктивдүү. Европа биримдигинин өлкөлөрү, АКШ, Иран тынчсызданып, ортомчулук кызматтарын сунушташат. Күч колдонулган сценарийдин өнүгүшүн Түркия президенти Режеп Тайип Эрдоган гана, бирок сөз жүзүндө гана колдоодо.

Ал түгүл согушчул Анкара да Түштүк Кавказдагы кооптуу оюнда жогото турганы бар. Арменияга чабуул жасалса, ЖККУнун жообунан, башкача айтканда, Россия менен согуштан кача алышпайт (бул Кипр менен Греция эмес). Дегеле, кан күйгөн оттун негизги буюртмачысы жана демилгечиси ким?

ЖККУ Карабахтагы абал боюнча тынчсыздануусун айтты. Башкы катчынын билдирүүсү

Таң каларлык кыраакылык

Окуяларды жана Вашингтондун аларга расмий реакциясына алдын ала көрөгөчтүк кылуу менен АКШнын Азербайжан жана Армениядагы дипломатиялык өкүлчүлүктөрү 25-сентябрда өз жарандарын жагдайдын курчуп баратканы тууралуу эскерткен.

Армениядагы АКШ элчилиги Тоолуу Карабахты, Дилижан улуттук паркынан түндүккө карай аймактарга, Тавуш облусундагы Грузия чек арасына чейин барбоону өтүнгөн.

Ошол эле күнү Азербайжандагы АКШ элчилиги өз жарандарын Абшерон жарым аралынан тышка чыкпоого чакырып, армян-азербайжан чек араларындагы тилкелердеги абалдын курчушуна байланыштырган. Балким, бул – жөн гана дал келүү эмес, татаал саясий-аскердик комбинациясынын кесепети.

Карабах чыры: Түркия Азербайжанга жан үрөсө, РФ эч кимди кийлигишпөөгө чакырды

Кошмо Штаттардын Россия чек араларындагы экономикалык жана аскердик чөйрөдө үстөмдүк кылуу далалатына Кавказ жана башка аймактардагы орто интенсивдүүлүктөгү пландалган куралдуу жаңжалдардын түрмөгү кыйла шайкеш келет.

КМШ өлкөлөрүнүн тургундарына алар жан тартпайт, ал эми россиялык ресурстар кепилденген түрдө согуш коркунучун жоюуга багытталган. Башкача айтканда, Москванын дүйнөнүн бөлөк бөлүктөрүндө Вашингтон менен атаандашууга күчү жана каражаты азая түшөт. Тоолуу Карабах жаңжалынын күчөшү Россияга көйгөй жаратып, ал эми АКШнын улуттук кызыкчылыктарына толук төп келүүдө.