Жакында эле россиялык ЖМКлар белгилүү артисттеринин канча пенсия ала турганын жазып чыккан. Тизмеде белгилүү ырчы Алла Пугачевадан тарта Лолитага чейин көрсөтүлгөн. Макалада эң жогорку пенсия 50 миң рубль экендигин көрүүгө болот.

Мындан улам Sputnik агенттиги кыргыз маданиятына ат көтөргүс салым кошуп келе жаткан өнөр адамдары менен байланышып, пенсиялары тууралуу сураштырды.

Мыйзам боюнча Кыргызстанда аялдар 58, эркектер 63 жаштан пенсияга чыгат. Эрте чыгуу курактары аялдарда 55, эркектерде 60 жаш болуп эсептелинет.

Кайыргүл Сартбаева — 25 миң сом

СССРдин эл артисти, белгилүү опера ырчысы пенсияга чыкканына отуз жылдан ашканын айтат. Ал учурда Улуттук консерваторияда мугалим болуп иштейт, профессор наамы бар.

"Мамлекет көргөн камкордукка ыраазымын. Айына 25 миң сом пенсия берилет. Эгер жумуштан кетсем, 50 миң сом алат экенмин. Бирок мен консерваториядагы окуучуларымды таштап кете албайм", — деди белгилүү маданият ишмери.

Кайыргүл Сартбаева 1936-жылы 20-июнда Кемин районуна караштуу Кара-Булак айылында туулган. Ал классикалык жана улуттук опералардагы негизги партияларды аткарган.

Болот Шамшиев — 22 миң сом

Белгилүү кинорежиссер, СССРдин эл артисти Болот Шамшиев пенсияга он жылга кеч чыккандыгын билдирди.

"Өзүмдү пенсионер деп эсептечү эмесмин. Башында 18 миң сом менен чыккам, азыр 22 миң болду. Мен мындан көбүрөөк алам го деп ойлогом", — деди өнөр адамы.

Шамшиев 1941-жылы 12-январда Бишкекте (мурдагы Фрунзе) туулган.

Дарика Жалгасынова — 30 миң сом

КРдин эл артисти, опера ырчысы Дарика Жалгасынова 1941-жылы 20-мартта Талас облусунун Кара-Буура районундагы Чолпонбай айылында туулган. Өнөр адамы жети жылдан бери пенсия алат. Алгач 15 миң сом менен чыкса, учурда 30 миңди түзөт.

Улукмырза Полотов — 30 миң

КР эл артисти, Калый Молдобасанов атындагы Кыргыз улуттук консерваториясынын профессору, "Манас" орденинин ээси Улукмырза Полотов 1995-жылы пенсияга чыккан. Учурда ай сайын 30 миң сом алат.

Ал 1943-жылы Жалал-Абад облусуна караштуу Аксы районунун Улук айылында туулган. Полотов жогорку музыкалык окуу жайлары үчүн элдик ырдоо программасын жана методикасын иштеп чыккан. Кыргыз сахнасындагы ырчылардын 80-90 пайызы Полотовдун шакирттери.

Жамал Сейдакматова — 30 миң сом

Атактуу актриса 1939-жылы 21-сентябрда Көлдүн күнгөйүндөгү Темир айылында туулуп-өскөн. Быйыл 80 жашка толду. Пенсияга 55 жашында чыккан.

"Азыр 29 миң сом пенсия алам. Мен анын бир сомун коротпой театрга колдоном", — деди актриса.

Жамал Сейдакматова өзү ачкан "Туңгуч" театрын жетектейт. Ал КРдин эл артисти, II даражадагы "Манас" орденинин ээси.

Самара Токтакунова — 25 миң сом

СССРдин эл артисти, белгилүү комузчу 2005-жылы пенсияга чыккан.

"Жалпысынан 58 жылдан бери иштеп келе жатам. Менде болгон наамдын баары бар. Ушулардын бардыгын эсептеп пенсияга чыгарыштыбы же жыл өткөн сайын кошулдубу, билбей калдык. Азыр 25 миң сом алам. Кудай кут кылсын, ыраазы болуп жашап жатабыз", — деди Токтакунова.

Атактуу комузчу 1944-жылы 9-мартта Чүй облусунун Кемин районундагы Кызыл-Суу айылында туулган. Токтогул атындагы сыйлыктын, II даражадагы "Манас" орденинин ээси. Учурда Калый Молдобасанов атындагы Кыргыз улуттук консерваторияда мугалим болуп иштейт.

Түгөлбай Казаков — 9 миң сомдон жогору

КРдин эл артисти, белгилүү обончу, композитор, публицист, коомдук ишмер Түгөлбай Казаков жети жылдан бери пенсия алып келет.

"Мен мамлекет наамдарды эске алуу менен пенсия берип жаткан учурга туш келип калгам. Базалык коюму (ставка) 9000 миң сом болчу. Азыр канча кошулду билбейм, текшерип турбайм. Себеби гонорар менен эсепке бир түшөт", — деди Казаков.

Түгөлбай Казаков 1951-жылы 28-майда Талас районунун Көпүрө-Базар айылында туулган.

Назира Мамбетова — 17 миң сом

СССРдин эмгек сиңирген артисти, КРдин эл артисти, белгилүү актриса Назира Мамбетованын пенсияга чыкканына 12 жылдын жүзү болду.

"Пенсиямдын көлөмү 17 миң сом. Аз дейин десем, 3-4 миң сом пенсия алып оокат кылгандар бар. Иштеп да жатам, айлыгым аз, пенсиямды топтой албайм", — деди Мамбетова.

Назира Мамбетова 1948-жылы 2-декабрда Ысык-Көлдөгү Жети-Өгүз районунун Тамга айылында туулган.

Муратбек Бегалиев — 10 миң сом

КРдин эл артисти, Калый Молдобасанов атындагы Кыргыз улуттук консерваториясынын ректору, Токтогул Сатылганов атындагы мамлекеттик сыйлыктын ээси былтыр пенсияга чыккан.

"Биринчи пенсиямды алганда күлкүм келген. Менин албаган сыйлыгым жок да. Илгери улуу өнөрпоздордун пенсия документтерин бүтүрүп жүргөндө акчалары жакшы чыкканын көрүп калчумун. Өзүмдүн пенсиямды дагы ошондой элестеткем. 10 миң сом алып жатам", — деди Бегалиев.

Ал 1955-жылы 21-июнда Нарын облусунун Жумгал районундагы Миң-Куш айылында жарык дүйнөгө келген.

Зейнеп Шакеева — 8800 сом

Калың элге "18 жаш", "Чагылган" ырлары менен белгилүү Зейнеп Шакеева көп балалуу эне катары пенсияга 1976-жылы чыккан. Учурда 8800 сом алат.

Ал 1949-жылы 8-мартта Ысык-Ата районунун Киров айылында жарык дүйнөгө келген. Ырчыга 2017-жылы 68 жаш курагында "эл артисти" наамы ыйгарылган.

Гүлшайыр Садыбакасова — 15 миң сом

КРдин эл артисти, Токтогул Сатылганов атындагы мамлекеттик сыйлыктын лауреаты, "Кыз бурак" тобунун негиздөөчүсү Гүлшайыр Садыбакасова алты жылдан бери пенсия алат.

"Мамлекет 15 миң сом пенсия берет. Мен ай сайын албайм. Бир жылга топтоп коюп чет мамлекеттен эс алып келем. Башка акчага караганда өзүңдүн тапканың башкачараак болот экен. Акчаны алып жатканда бүт өмүрүм элестейт", — деди маданият ишмери.

Гүлшайыр Садыбакасова 1953-жылы 10-декабрда Ош облусундагы Ноокат районунун Кулатов айыл өкмөтүндө туулган.

Саламат Садыкова — 6 миң сомдун тегереги

КРдин эл артисти, Токтогул Сатылганов атындагы мамлекеттик сыйлыктын лауреаты, III даражадагы "Манас" орденинин ээси, белгилүү ырчы Саламат Садыкова быйыл 63 жашка толду. Азыр 6 миң сомдун тегерегинде пенсия алат.

"Мен пенсияга кеч чыктым, назары ток кишимин. Алгач 3400 сом алганда шок болгом. 16 жашыман бери иштеп келем, чыгармачылык деп жүрүп кандай гана күндү көрбөдүк. Маданият ишмерлеринин жашоосу Союз убагында жакшы болуптур. Азыркы бийлик кара курсагын эле ойлойт", — деди ырчы.

Ырчы Баткен облусунун Кызыл-Жол айылында 1956-жылы 28-сентябрда төрөлгөн. Учурда филармониядагы "Камбаркан" фольклордук-этнографиялык тобунда жетекчи жана ырчы катары кызмат өтөйт.

Темирлан Сманбеков — 7 миң сом

КРдин эмгек сиңирген артисти, Нарын облустук Муратбек Рыскулов атындагы академиялык музыкалык-драма театрынын директору пенсияга былтыр чыккан.

"Театрда иштеп келатканыма кырк жылдан ашты. Ошончо жылдан бери эмгектенип 7 миң сом пенсия алып жатам. Мурда эмгек сиңирген артист, эл артисттери президент тарабынан берилген Ардак грамотасы болсо, персоналдык пенсияга чыгышчу. Азыр андай эмес. Нарындагы батириме 10 миң сом төлөйм. Айлыгымдын бардыгын төгүп берем. Пенсиям турмуш-тиричиликке тыгын болуп жатат. Бизди чыгармачылыкка болгон сүйүү, намыс, жоопкерчилик кармап турат", — деди Сманбеков.

Темирлан Сманбеков 1957-жылы Жалал-Абад облусунун Токтогул районунда төрөлгөн.

Улуу таланттын көзү өтсө да, анын экинчи өмүрү ырларында жашап калды. Sputnik Кыргызстан агенттиги Токон Эшпаев тууралуу сүрөттөрдүн түрмөгүн даярдаган.

Токон Эшпаев бир үйдүн жалгыз уулу болгондугу маалым. Атасы 60тан ашканда көргөн уулуна ырымдап Токтомамат деген ысым ыйгарат. Себеби ага чейинки балдары чарчап кала берген экен. Токтомамат эки жашка чыкканда төрөттөн улам апасы каза таап, Салима аттуу өгөй энесинин колунда чоңоёт. Бирок Салима апа кичинекей Токон менен анын бир туугандарын бооруна басып, энесиндей мээрим төгүп камкордукка алыптыр.

Кийин 1969-жылы чоң сахнага аттанганда белгилүү талант Токон Эшпаев деген ат менен элге таанылган.

Токон Эшпаев обон жаратарда ырдын сөзүнө абдан көңүл буруп, акындар менен жакшы иштешкендигин жакындан тааныгандар айтышат. Обончу "Ай, эжеке", "Ак көйнөкчөн аппак кыз", "Акманым", "Ак тилек", "Ардагым", "Атама", "Гүлдө, Кыргызстан", "Жаштык", "Каалаймын өмүр көктөмүн", "Керме-Тоо жылдыздары", "Өзгөчөм", "Өмүр салтанаты", "Чакырат Чаткалым", "Эжеке" деп аталган ырлардын автору болгон.

Ал Ош педагогикалык институтунун музыка факультетинде билим алып, кадимки Рыспай Абдыкадыров менен тайпалаш эле. Студент кезинде эле 1970-жылы Иноват Камбаралиевага баш кошуп, экөө беш баланын ата-энеси болушат.

1971-жылы аталган жогорку окуу жайды аяктаган соң ар кыл аскердик ансамблдерде аткаруучу, жергиликтүү райондук кеңештин маданият бөлүмүнүн башчысы өңдүү жетекчилик кызматтарда иштеген. 1986-жылы Маданият министрлигинин алдындагы искусство мекемелерин жетектөө боюнча жогорку курсту аяктап, 1987-жылдан 1992-жылга чейин Ош облустук филармониясында директор болот.

Ал эми 1993-жылдан өмүрүнүн аягына чейин Ош облустук филармониясынын солист-вокалисти болуп эмгектенген.

Кант диабети жана боор илдетинен жабыркап келген Токон Эшпаев 2014-жылы 64 жашында ооруканадан көз жумган. Дарыгерлер боорго күч келет деп акыркы кезде ырдаганга тыюу салат. Бирок белгилүү обончу буулуккан булбулдай болуп ырдамайынча тура алган эмес. Обон созгон сайын үнү ачылып, бир отурганда он чакты чыгарманы бир ырдаган адаты болгонун айтып келишет. Акыркы жолу ооруганда дайыма дарыланып жүргөн Бишкектеги ооруканага барууга макул болбой койгон.

Токон Эшпаевдин сөөгү Ош шаарында жерге берилген.