Спорт журналисти Кабыл Макешов балбандардан биринчилерден болуп лицензия уткан Арсен Эралиевдин тарых-таржымакалын окурман журтчулугуна сунуштайт.

Бардык жоопкерчилик Арсендин моюнунда

Грек-рим күрөшү боюнча Азия чемпиону Арсен Эралиев 1990-жылы 15-майда Талас обулусунун Бакай-Ата районунун Өзгөрүш айылында туулган. Бул айылды балбандардын ордосу десек жарашат. Себеби ушул айылдан Кыргызстанды дүйнөгө, Азияга тааныткан Бээжин олимпиадасынын күмүш байге ээси, Азиянын эки жолку чемпиону Канатбек Бегалиев, уландар, жаштар арасында Азия чемпиондору Замир Бейшебеков, Абдулазиз Ашымбек уулу, Эржан Асанбек уулу баштаган ондогон балбандар чыккан. Көп жаштар Канатбек менен Арсенди үлгү, өрнөк тутуп, ушул агаларындай болуп, грек-рим күрөшү менен машыгып келүүдө. Арсен үйдөгү 5 бир туугандын эң улуусу.

Арсенди таптаган устаттары

Арсен Кыргызстандын грек-рим күрөшү боюнча эл аралык спорт чебери. Алгачкы ирет грек-рим күрөшүнүн сырларын, ыкмаларын үйрөтүп, бул күрөшкө жатыктырган устаты — Кыргызстанга эмгек сиңирген машыктыруучу Камбар Исмаилов болгон. 

Арсенди эл аралык аренага таанытып, ийгиликтерге жетүүсүнө жол ачып таптаган учурдагы устаты Кыргызстанга эмгек сиңирген машыктыруучу Мейрамбек Ахметов. 

© AP Photo / Paul Sancya

Борец греко-римского стиля Арсен Эралиев

Балбандын байге уткан көз ирмемдери…

2006-жылы Таиланддын борбору Бангкок шаарында Азиянын уландар арасында чемпион болуп, бул чоң спорттогу ийгиликтеринин башаты болду. 2007-жылы Филиппиндер өлкөсүндө өткөн мелдеште Азия чемпиондугун уткан. 2007-жылы Бээжин шаарында жаштар арасында дүйнө биринчилигинде коло байге тагынган. Ал эми 2008-жылы Стамбул шаарында жаштар арасындагы дүйнө чемпионатында экинчи орунду ээлеген.

2011-жылы Ташкенттеги Азия чемпионатында финалдык беттешүүдө өзбекстандык Элдар Хафисовду 8:0 эсебинде утуп, Азия чемпиондугун багынткан. Ушундай эле ийгилигин 2012-жылы Польшанын Рада шаарында кайталаган.

2012-жылы Финляндиянын борбору Хельсинкиде грек-рим күрөшүнөн олимпиадалык жолдомо турниринде экинчи орунду ээлеп, Лондон олимпиадасынын жолдомосуна ээ болуп, бирок 11-орунду алган.

2013-жылы Индиянын Нью-Дели шаарында өткөн Азия чемпионатында үчүнчү орунду камсыз кылган.

2014-жылы Астана шаарында өткөн эл аралык Гран-при турниринде баш байгени утуп, алтын медаль тагынган. Астана шаарында өткөн Азия чемпионатында үчүнчү орунду ээлеген. 

Ал КР спортчуларынын арасынан Рио-де-Жанейро олимпиадасына алгачкы жолдомого 2015-жылы АКШнын Лас-Вегас шаарында өткөн дүйнө чемпионатында 5-орунду камсыз кылып ээ болгон.

Лондон олимпиадасы чоң сабак болду

2012-жылы Лондондо олимпиадага биринчи жолу катышты. Бээжин Олимпиадасындагы Канат Бегалиев менен Руслан Түмөнбаевдин ийгилигинен кийин да медаль утсам деген тилегине жеткен эмес. Жалпысынан Олимпиада ага чоң сабак болду. Риого даярдык көрүү үчүн Армениянын балбандары менен чогуу машыгуу өткөрүп келди. Жакында эле Польшадагы эл аралык турнирге катышып, коло байге утуп алды. Эми акыркы машыгуусун Түштүк Кореяда өткөрүү үчүн ошол жакка аттанып жатат.

Арсендин Риодогу негизги атандаштары

Кыргызстандык балбан Арсен Эралиев грек-рим күрөшү боюнча 59 кг салмактагы Рио олимпиадасындагы негизги атаандаштары тууралуу дагы учкай маалымат берели. 

1. Мингиян Семёнов (Орусия)

• Олимпиаданын коло медалынын ээси (Лондон 2012)
• Дүйнө чемпионатынын күмүш медалынын ээси (Ташкент 2014)
• Европанын чемпиону (Рига 2016)
• Дүйнөлүк рейтингде 1-орунда турат (2016)

2. Иво Ангелов (Болгария)

• Дүйнө чемпиону (Будапешт 2013)
• Европа чемпиону (Тблиси 2013)
• Дүйнөлүк рейтингде 2-орунда (2016)

3. Эльмурат Тасмурадов (Өзбекистан)

• Дүйнө чемпионатынын коло медалынын ээси (Ташкент 2014)
• Азиянын 3 жолку чемпиону (Дели 2013, Астана 2014, Доха 2015)

4. Эльман Мухтаров (Азербайжан)

• Европанын кадеттер арасында чемпиону (Зренянин 2009)
• Жаштар арасында олимпиаданын чемпиону (Сингапур 2010)
• Европа оюндарынын коло медалынын ээси (Баку 2015)

5. Вон Чол Юн (Түндүк Корея)

• Дүйнө чемпиону (Будапешт 2013)
• Азия оюндарынын күмүш медалынын ээси (Инчхон 2014)
• Азия чемпионатынын күмүш медалынын ээси (Доха 2015)

6. Тарик Белмадани (Франция)

• Европа оюндарынын коло медалынын ээси (Баку 2015)
• Франциянын 3 жолку чемпиону (Париж 2015)
• Дүйнөлүк рейтингде 8-орунда (2016)

7. Хамид Сориан (Иран)

• Олимпиаданын чемпиону (Лондон 2012)
• Дүйнөнүн 6 жолку чемпиону (Ташкент 2014)
• Дүйнө Кубогунун күмүш медалынын ээси (Саранск 2012)
• Азиянын 2 жолку чемпиону (Бишкек 2007, Еджу 2008)

Жердештерибиз Канатбек Бегалиев менен Руслан Түмөнбаевдей болуп, балким Арсен да Рио олимпиадасында байгелүү орундарга жетип, кыргызстандык күйөрмандардын үмүтүн актайт деп ишеним артып туралы. Ийгилик, жеңиш каалайбыз сага, Арсен!

БИШКЕК, 19-янв. — Sputnik. Экономика министрлиги креативдүү экономиканы өнүктүрүү боюнча концепция иштеп чыгып, токтом долбоорун коомдук талкууга койду. Документти өкмөттүн сайтынан көрүүгө болот.

Бул тармакка реклама, архитектура, искусство, интерьер дизайны, мода жана кино индустриясы, видео өндүрүш, көңүл ачуучу компьютердик программалар жана оюндар, музыка, театралдык искусство, арт-дизайн, көркөм сүрөт искусствосу, басылма иши, телекөрсөтүү, радио жана башкалар кирет.

"Кыргызстандын бул секторлорду өнүктүрүү боюнча потенциалы чоң, бирок акыркы беш жыл ичинде өлкөнүн ички дүң продукциясында креативдүү экономиканын үлүшү бир пайыздан ашпай келет. Анткени көпчүлүгү көмүскө иштеп жатат. Бул документ тармакты өнүктүрүп, жолго коюуга шарт түзөт", — деп айтылат негиздемеде.

Эске салсак, Экономика министрлиги аталган концепцияны 2020-жылдын август айынан бери колго алган.

Ведомство креативдүү индустрия сектору келечекте улуттук экономиканын тоо-кен өнөр жайынан жана мигранттардын акча которууларынан көз каранды болуусун жок кылат деген пикирде.